گبه و فرش قشقایی جهانی شد
فرش دستباف قشقایی و گبه فارس در سازمان جهانی مالکیت معنوی ثبت شد.

رئیس اداره فرش دستباف سازمان صنعت، معدن و تجارت استان فارس در این باره گفت: فرش دستباف قشقایی و گبه فارس در سازمان جهانی مالکیت معنوی (WIPO) ثبت شد.

 

سازمان جهانی مالکیت معنوی وایپو (WIPO) یکی از ۱۶ آژانس تخصصی سازمان ملل است که با امضای تفاهم‌نامه‌ای در استکهلم سوئد در سال ۱۹۶۷ برای ثبت و تشویق آثار خلاقانه با هدف حمایت از مالکیت معنوی در جهان تاسیس شده است.

نیکرام منطقی اظهار کرد: این گواهی بین‌المللی ۱۷ بهمن در مراسمی با حضور رئیس مرکز ملی فرش ایران و مدیران ارشد استان همزمان با افتتاح سیزدهمین نمایشگاه فرش دستباف استان فارس رونمایی می‌شود.

وی افزود: فرش شش منطقه جغرافیایی استان فارس، شامل آباده لری باف، فرش عرب، قشقایی، گبه و کشکولی پیشتر ثبت ملی شده بود.

وی با بیان این که کشورهای پاکستان، هند و نپال در تولید گبه و صادرات فعال هستند، بیان کرد: با توجه به این که این محصول در ایران و استان فارس ریشه دارد با ثبت جهانی آن می‌توان از عرضه محصولات سایر کشورها با عنوان گبه به بازارهای بین‌المللی جلوگیری کرد.

منطقی اضافه کرد: با ثبت معنوی و جهانی این دو نوع فرش به نام استان فارس، امکان جعل و کپی‌برداری از این محصول وجود ندارد و رونق صادرات را نیز به همراه خواهد داشت.

اصالت، تنوع و کیفیت رمز جهانی شدن

در همین حال زهرا الحمدی، معاون صنایع‌دستی اداره میراث فرهنگی استان فارس نیز درخصوص دلایل ثبت جهانی مالکیت معنوی این صنایع به جام‌جم می‌گوید: تنوعی که این دو رشته در بحث صنایع‌دستی دستباف استان فارس به‌وجود آورده، یکی از انگیزه‌های مهم برای ثبت مالکیت معنوی آنها بوده است.

وی ، تنوع و در عین حال سادگی در نقوش، نوع بافت‌ها، وجود نقش‌ها و طرح‌های ذهنی، رنگرزی گیاهی و سنتی و استفاده از طیف‌های رنگی مختلف و متعدد، دست ریس بودن پشم‌ها و درنهایت گستردگی و پراکندکی وسیع طیف بافندگان در هر دو رشته و اشتغالزایی پایداری که ایجاد کرده‌اند را از مهم‌ترین عوامل ایجاد تنوع در دو رشته گبه و فرش دستباف قشقایی و ثبت مالکیت معنوی آنها عنوان می‌کند.

وی با اشاره به این‌که از بیش از ۲۰۰هزار صنعتگر صنایع‌دستی در استان فارس، بخش عمده‌ای در حوزه دستباف فعالیت دارند، می‌افزاید: در این میان گبه و فرش دستباف استان نه‌تنها بخش عمده‌ای از تولید و صادرات را ( با حفظ اصالت و کیفیت) به خود اختصاص داده‌اند، بلکه به‌عنوان یک برند خاص در خارج از ایران شناخته می‌شوند و استقبال خوبی از آنها صورت می‌گیرد، طوری که به اغلب کشورهای اروپایی همچون آلمان، اتریش و حتی آفریقای‌جنوبی و کانادا و هند هم صادر می‌شوند.

معاون صنایع‌دستی اداره میراث فرهنگی استان فارس یادآور می‌شود یکی از بزرگ‌ترین فعالان حوزه صادرات گبه در کشور نیز در این استان فعالیت می‌کند، ضمن این‌که بزرگ‌ترین کارخانه رنگرزی سنتی مخصوص گبه نیز توسط یکی از فعالان این حوزه در فارس دایر و متمرکز شده است.

گبه چیست؟

گبه یا قالیچه خرسک، فرشی از جنس قالی است که معمولا در اندازه کوچک توسط عشایر لر و قشقایی بافته می‌شود. گبه پرزهای بلند دارد و در بافت آن شمار پود بیشتری به کار می‌رود که تأثیر چشمگیری بر نرمی گبه می‌گذارد. تعداد پود برخی از گبه‌ها گاهی از سه تا هشت پود در هر رج و بلندی پرزها گاهی تا یک سانتی‌متر هم می‌رسد.

به طور یقین نمی‌دانیم نام گبه از کجا آمده است. فرش‌شناسان امروز برای یافتن ریشه این کلمه مسیر پر پیچ و خمی را پیموده‌اند. اما امروز در لغت به معنای ضخیم و زمخت است و نوعی فرش است که دارای خوابی بلند و به صورت درشت بافت است. در ابتدا نیز به عنوان زیراندازی بافته‌شده که مانع نفوذ سرمای زمین می‌شده است.

طرح شیر که مهم‌ترین طرحی است در میان عشایر بافته می‌شود؛ طرح خشتی یا قابی‌شکل که ازکاربردی‌ترین نقش‌های گبه است و اساس آن شامل طرح‌هایی با قاب‌های منظم است که هر یک از قاب‌ها به صورت جداگانه طرحی هماهنگ با قاب‌های دیگر دارد و از مهم‌ترین طرح‌های گبه است.

حوض‌گبه، گل‌گبه، ایلاتی، درخت، راه‌راه، خانه در هم و کف‌ساده از دیگر طرح‌های گبه است.

منبع: واحد مرکزی خبر