صنایع دستی ایلام و رونق کسب و کار
استان ایلام ازدیرباز تاکنون ازیکی از مناطق مهم تولید صنایع دستی کشوربه شمارمی رود که توانسته دراین زمینه گام های خوبی را بردارد درحالی که امروزه اشتغال ودرآمد مناسب یکی از دغدغه های مردم خصوصا جوانان به شمار می رود لذا وجود این صنایع دستی می تواند ضمن ایجاد اشتغال ودرآمد، کمک بسیاری به اشتغال زنان این منطقه کرده وبازارخوبی برای ارائه تولیدات سنتی وبومی در بازارهای داخلی وخارجی باشد.
استان ایلام ازدیرباز تاکنون ازیکی از مناطق مهم تولید صنایع دستی کشوربه شمارمی رود که توانسته دراین زمینه گام های خوبی را بردارد درحالی که امروزه اشتغال ودرآمد مناسب یکی از دغدغه های مردم خصوصا جوانان به شمار می رود لذا وجود این صنایع دستی می تواند ضمن ایجاد اشتغال ودرآمد، کمک بسیاری به اشتغال زنان این منطقه کرده وبازارخوبی برای ارائه تولیدات سنتی وبومی در بازارهای داخلی وخارجی باشد موضوعی که موجب شد تا مدیر کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری ایلام اعلام کند:« هم اکنون حدود ۵۰۰۰ نفر در این استان در زمینه تولید صنایع دستی اشتغال دارندکه با توسعه این صنایع می تواند ضمن ایجاد اشتغال به شدت میزان بیکاری دراین استان کاهش داد.»
استان ایلام ازجمله مناطفی از کشور به شمار می رود که در زمینه تولیدات صنایع دستی که دربسیاری ازاین موارداین صنایع منحصر به فرد هستندحرفهای بسیاری برای گفتن دارد.
مدیر کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان ایلام دراین خصوص می گوید:« فرش کرک، ابریشم، گلیم گلبرجسته، جاجیم، نمد، فرنجی، قتره، صنایع چوبی و… ازجمله صنایع دستی این منطقه به شمار می روند که ازارزش بالای مادی ومعنوی برخوردارند.»
عبدالمالک شنبه زاده می افزاید:« علاوه براین موارد، بافت قالی کردی، سیاه چادر، چیغبافی، جاجیم بافی، گلیم ساده، نمد مالی، احرامی بافی، گیوهبافی و عبا بافی در استان مرسوم بوده وافراد بسیاری دراین زمینه فعال هستند.»
وی ادامه می دهد:« از آنجا که بارها صنایع دستی تولیدی استان در نمایشگاه های مختلف داخلی وخارجی به نمایش گذاشته شده است لذا افراد مختلف استقبال خوبی نسبت به این تولیدات نشان داده اند که این مهم ارزش این صنایع را دوچندان می کند.»
عشایرایلام پیشرو درتولیدات بومی
یکی ازقشرهایی که نقش مهمی درزمینه تولیدات کشاورزی دامی وصنایع دستی درکشور دارند عشایر می باشند.
دراین میان عشایرایلامی نقش مهمی دراین زمینه دارند که به عنوان نمونه می توان به تولیدات سالانه ۲۵ هزار لیتر شیر، یک هزار و ۵۷۰ تن پشم، ۴۶۵ تن روغن حیوانی و ۳۷۲ تن کشک اشاره کرد، که هرساله سه هزار میلیارد تومان درآمد برای آنها ایجاد می کند.
مدیر کل امورعشایری استان ایلام دراین خصوص می گوید: « با وجود اینکه جا معه عشایری استان ایلام ۱۲ درصد از کل جمعیت استان ایلام را تشکیل میدهد، اما ارزش صنایع دستی تولیدی آنها ۱۷ میلیارد تومان در سال است . »
علی سلیمی می افزاید: « قالی، قالیچه، گلیم، گبه، زیلو، جاجیم، سیاه چادر، نمد، مُشک، خیک، سیاه چادر را از جمله تولیدات عشایر استان به شمار می رود .»
وی ادامه می دهد:« 25 درصد این صنایع دستی تولید شده به مصرف خود عشایر می رسد و ۷۵ درصد آن نیز به بازارهای داخل و خارج استان صادر می شود . »
نقش زنان درتولیدات صنایع دستی
ازآنجا که بیشتر صنایع دستی ایلام توسط زنان روستایی وعشایری تولید ووارد بازارمی شود لذا این قشرنقش مهمی در زمینه این تولیدات دارند.
درحال حاضر دراستان ایلام ۳۳ رشته فعال در زمینه صنایع دستی وجود دارد کههنرمندان ایلامی در ۷۰ کارگاه مشغول خلق آثار زیبای هنرهای دستی هستند .
مدیرکل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری ایلام دراین خصوص می گوید:« در حال حاضر در استان ایلام ۵۰۰۰ نفر مشغول به فعالیت در رشته های صنایع دستی هستند که ۹۵ درصد آنها را بانوان تشکیل می دهد . »
سلیمی می افزاید:« از گذشته های بسیار دور تاکنون بافت قالی کردی (قالیچه درشت بافت)، سیاه چادر، چیغ(چیت) بافی، جاجیم بافی، گلیم ساده، نمد مالی، احرامی بافی، گیوه بافی و عبا بافی در استان مرسوم بوده است . »
وی ادامه می دهد:«این مهم موجب شده تا درجوامع عشایری استان کمتر شاهد بیکاری باشیم ودرعوض زنان عشایری و روستایی بالاترین وباکیفیت ترین تولیدات را درزمینه صنایع دستی به خود اختصاص دهند.»
مشکلات صنایع دستی درایلام
با وجود اینکه صنایع دستی می تواند برای زنان درآمد زا باشد، اما برخی مشکلات ازجمله هزینه بالای تولید ، نبودحمایتهای لازم ووجود دلالها سبب شده تا دست اندر کاران این صنعت نتوانند بهره مناسبی از زحمات خود ببرند.
مدیرکل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری ایلام دراین خصوص می گوید:« آشنا نبودن صنعتگران با حوزه بازرگانی و بازاریابی، تحقیقات علمی ناچیز و محدود در بخش هنرهای سنتی، نبود بازارچه صنایع دستی، پایین بودن حقوق و دستمزد صنعتگران و هنرمندان را از دیگر مشکلات این بخش عنوان کرد.»
سلیمی می افزاید:« ورود کالاهای چینی، ورود دلالها به این بازار که تولید کننده را محبور به فروش با قیمت پایین می کنند از جمله دلایلی است که به شدت به این صنعت ضرر وارد کرده است.»
این درحالی است که به گفته این کارشناس ،هنرمندان استان با وجود این مشکلات توانسته اند با فائق آمدن بر مشکلات سهم خوبی درزمینه صادرات تولیدات صنایع دستی داشته باشند.
مدیرکل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری ایلام ادامه می دهد:« با توجه به اینکه صنایع دستی ایلام به ۱۵ کشور جهان صادر می شود لذا این مهم می طلبد تا موانع موجود بر سر راه تولید کنندگان برداشته شود.»
صنایع دستی استاندارد
از آنجا که باید کالاهای صادراتی دارای استاندارد باشند لذا این مهم موجب شد تا دست اندرکاران این صنعت با همکاری سازمان استاندارد برای برخی ازاین تولیدات استادارد ملی صادر کنند.
معاون صنایع دستی میراث فرهنگی استان ایلام دراین خصوص می گوید:« تاکنون ۱۴ اثر صنایع دستی این استان نشان ملی دریافت کرده و پنج اثر نیز استاندارد سازی شده است . »
حمید بختیاری می افزاید:« در چهار سال گذشته در مجموع چهار هزار و ۶۰۰ میلیارد ریال تسهیلات به صنعتگران پرداخت شد و بیش از یک هزار و ۴۶۲ نفر در بخش صنایع دستی مشغول به کار شدند . »
ویبا اشاره به اینکه فروش موتور نقدینگی و چاره ساز اصلی تولید است ادامه می دهد:« نبود شبکه فروش محصولات مهمترین مشکل بخش صنایع دستی در این استان است لذا برای حل این معضل نیاز به
بازاریابی، و صادرات صنایع دستی استان داریم چرا که تولید کننده توان تولید و فروش به صورت همزمان را ندارد . »
نقش مهم صنایع دستی در ایجاد اشتغال
قدمت بالا وعلاقمندی به ساخت انواع صنایع دستی در ایلام سبب شده تا درحال حاضر یک هزار و ۲۰۰ نفر در این استان در زمینه تولید صنایع دستی فعالیت کنند.
مدیر کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان ایلام دراین رابطه می گوید:«از آنجا که برای ایجاد درآمد درکشور نیاز داریم تا از تمام توان وامکانات استفاده کنیم لذا صنایع دستی این توان را دارد که دراین زمینه برای کشور ایجاد اشتغال ودرآمد زا باشد.»
عبدالمالک شنبهزاده می افزاید:« هم اکنون یک هزار و ۲۰۰ نفر در ۳۳ رشته مرتبط با صنایع دستی در ۱۰۰ کارگاه مشغول فعالیت هستند که در صورت حمایت میتوان تعداد زیادی از بیکاران را در این زمینهها مشغول بکار کرد و از محصولات تولیدی ارزش افزوده بسیاری نیز بدست آورد . »
وی ادامه می دهد:«ازآنجا که سالیان متمادی کشوردر حوزه انرژی و نفت و گاز دارای ظرفیت بود وبیشتر دراین زمینه سرمایه گذاری شده بود لذا ازسایر ظرفیتها غفلت شد که به عوان مثال می توان به ظرفیت بالای صنایع دستی اشاره کرد که از پیشنیه تاریخی بسیاری برخوردار بوده و میتواند زمینه درآمدزایی و اشتغال بسیاری را فراهم کند . »
این ظرفیت بالا درزمینه تولیدات صنایع دستی وهنرهای بومی درحالی است که با توجه به اهمیت بحث اقتصاد مقاومتی ورونق کسب وکار صادرات غیر نفتی که علاوه بر داخل، درخارج از کشور نیزطرفداران بسیاری داردمی تواند علوه بر ایجاد اشتغال ودرآمد زایی نقش مهمی در زمینه رونق صادرات غیره نفتی کشور داشته باشد .